Saskia Berends

Mijn dochtertje van zeven jaar wijst haar klasgenoten regelmatig op klimaatonvriendelijk gedrag. Dit maakt haar niet altijd populair bij haar klasgenootjes. Moet haar school de verantwoordelijkheid nemen om met het onderwerp klimaatverandering aan de slag te gaan?

Of ik eventjes tijd had, vroeg een bezorgde moeder me vorige week aan de telefoon. Het ging om haar dochtertje Sanne, een vriendin van mijn dochtertje Hasse. Sanne had het weekend daarvoor met haar ouders gesproken over plannen voor de zomervakantie. Misschien, had haar moeder gezegd, met de nadruk op ‘misschien’, gingen ze dit jaar met het vliegtuig op vakantie. Sanne had gespannen gereageerd op dat voorstel. Want: Hasse zou dan vast boos op haar worden. 

Het is niet de eerste keer dat ik dit soort signalen ontvang van Sannes moeder. Sanne ervaart duidelijk druk vanuit haar vriendinnetje om geen dingen te doen die niet goed zijn voor het klimaat. Ik kan mij voorstellen hoe het meisje zich soms voelt omdat ik weet hoe dogmatisch mijn dochter kan zijn. Ook ik word regelmatig door haar terecht gewezen. Bijvoorbeeld na een dagje sauna. ‘Hoe kan je dat nou doen?’, is het eerste wat ze dan vraagt als ze mijn tas met natte handdoeken en badjas bij de wasmachine ziet staan. Zoveel water- en energieverspilling! Ook ik voel me dan niet comfortabel

Debat aangaan
En tegelijkertijd denk ik: ze heeft gelijk en het is goed dat ze me hierop aanspreekt. Zelf schaar ik mij onder degenen die het belangrijk vinden dat we met elkaar het debat aangaan over wat wel en geen ‘klimaatwenselijk’ gedrag is. Heel kort door de bocht denk ik er namelijk zo over: Wij zijn sociale dieren. Onze instituties, onze bedrijven, ja onze hele samenleving bestaat uit sociale constructies die zijn opgebouwd uit mensen zoals jij en ik. Mensen die gevoelig zijn voor wat andere mensen van hen denken. Hoe meer we met elkaar het debat aangaan over wat wel en geen klimaat wenselijk gedrag is, hoe groter de kans dat klimaatwenselijk gedrag onze instituties, bedrijven en organisaties binnensijpelt. 

En toch voelt het niet goed dat mijn dochter deze taak op haar schouders neemt. Waarom niet? Omdat zij nog maar een kind is. Met haar zeven (bijna acht) jaar is zij nog niet in staat om volledig te begrijpen wat klimaatverandering is. En wat de oorzaken hiervan zijn. De kans dat zij haar vriendinnetjes de les leest met argumenten die geen hout snijden is hierdoor groter. Maar nog veel belangrijker: zij steekt haar nek uit en stelt zich op deze manier kwetsbaar op. Ze is er zich nog niet goed van bewust dat haar klasgenootjes haar als ‘klimaatdrammer’ weleens kunnen uitsluiten. Zo weet ik bijvoorbeeld dat haar strijd tegen vliegen haar niet in dank wordt afgenomen door een meisje uit haar klas wier vader piloot is.

Klimaatonderwijs
Waarom krijgen deze kinderen geen lessen over klimaatverandering?, vraag ik me als moeder dan ook vaak teleurgesteld af. Deze kinderen ervaren de gevolgen van klimaatverandering straks als eerste in volle omvang. Er komt van alles op ze af en niemand die hen hier adequaat op voorbereidt. Logisch dat zoveel jongeren zich machteloos en moedeloos voelen. Volgens een onderzoek van Ipsos in opdracht van Milieudefensie blijkt dat nu al een op de vijf jonge mensen stress voelt als ze aan de klimaatcrisis denken. Wat mij betreft ligt er dan ook een belangrijke taak voor scholen om onze kinderen voor te bereiden op een wereld die zich steeds meer zal moeten aanpassen aan een veranderend klimaat. Leg ze uit wat klimaatverandering is, waardoor het ontstaat en ga het debat aan in de klas over wat wel en geen klimaatwenselijk gedrag is. Geef kinderen een handelingsperspectief en bied ze hoop. Bijvoorbeeld aan de hand van het zojuist verschenen boek Niet het einde van de wereld van Hannah Ritchie.

Zelf heb ik aanstaande woensdag een afspraak met Hasses lerares. Aanleiding is het voornemen van mijn dochter om haar volgende presentatie te houden over ‘CO2-uitstoot’. Ik wil dat haar lerares haar helpt om het onderwerp zo te brengen dat de kindjes in haar klas zich niet persoonlijk aangevallen voelen. Dat is dan meteen een mooie eerste stap voor mij om met haar school in gesprek te gaan. Over de verantwoordelijkheid van school om kinderen op een adequate manier voor te bereiden op een woelige toekomst. 

Vanwege privacy zijn de namen van Sanne en Hasse gefingeerd.

Dit artikel is met toestemming overgenomen van [www.scribet.nl]scribet.nl, de website van Saskia Berends.